Naki BAKIR
TÜFE’de Kasım ayı artışı yüzde 2,88’le geçen yılın birebir ayındaki artışın altında kaldığı için baz tesiriyle yıllık enflasyon 17 ay sonra birinci kere yıllık bazda gerilerken, yeniden baz tesiri hasebiyle yıllık enflasyonun en sert düşüşünü Aralık ayında kaydetmesi bekleniyor.
Geçen yıl son çeyrekte hızlanan aylık enflasyon Kasım’da 3,51 olmuş, Aralık ayında yüzde 13,58’e fırlamış, bu trend bu yılın Ocak ayında da yüzde 11,1’le devam etmişti. Aylık artışlar yaz aylarında ise yüzde 1’lere düşmüş, lakin geçen yılın tıpkı aylarına nazaran daima daha yüksek seyrettiği için enflasyon yıllık bazda yükselişine devam etmişti. Son çeyrekte enflasyonda görece hareketlenmeyle aylık artışlar Eylül’de yüzde 3,08, Ekim’de yüzde 3,54 oldu, Kasım’da ise yüzde 2,88’le geçen yılın yükseliş platosunun başladığı tıpkı ayındakinin altında çıktı. Böylelikle yıllık enflasyon baz tesiriyle yüzde 84,39’la evvelki aydaki seviyenin altına indi.
Yıllık enflasyon Ekim sonu itibariyle yüzde 85,51’le 2003 başından bu yana olan devrin en yüksek seviyesine ulaşmıştı.
Tüketici fiyat artışlarında yavaşlama eğilimi sürer ve (Ocak başında açıklanacak) Aralık ayı aylık artış oranı, örneğin yüzde 2,5 olursa, Aralık sonu itibariyle yıllık oran (2022 yılı enflasyonu) yüzde 66,41’e evvelki ay sonuna nazaran 20 puana yakın sert bir düşüş yaşayabilecek.
Yılın son ayında yüzde 5’lik bir artış olasılığında yıllık TÜFE artışı yüzde 70,47 ile yeniden evvelki ay sonu seviyesinin hayli altına inecek. Aralık ayı TÜFE artışı yüzde 10 bile olsa yıllık TÜFE artışı yüzde 78,58’le Kasım sonu seviyesinin altında çıkacak.
Aralık ayı enflasyon gelişmeleri 2023’ün Ocak ayı başında açıklanacak. Baz alınan üç senaryo da yıllık enflasyonun Aralık ayında düşüşünü devam ettireceğine işaret ediyor.
Yıllık enflasyonun Aralık sonu itibariyle Kasım sonundaki yüzde 84,39’un üzerine çıkabilmesi için Aralık’ta aylık enflasyonun geçen yılın tıpkı ayındaki yüzde 13,58’in üzerinde çıkması gerekiyor. Bu ise mevcut konjonktürde daha düşük bir mümkünlük.
Enflasyon düşüşü ucuzlama mı?
Enflasyon oranının evvelki aya ya da periyoda nazaran daha düşük çıkması, fiyatların aşağı indiğini, tüketim unsurlarının ucuzladığını değil, fiyat artışlarının karşılaştırılan periyotlara nazaran daha az olduğunu gösteriyor.
Örneğin bu yıl ve geçen yılın aylık TÜFE oranları, geçen yıl Kasım’da fiyatların Ekim’e nazaran yüzde 3,51, bu yıl ise tıpkı aylara nazaran yüzde 2,88 arttığını gösteriyor.
Bu yıl Kasım’da yüzde 84,39’a inen yıllık enflasyon, Kasım sonu itibariyle son bir yılda fiyatlar genel seviyesinin bu oranda yükseldiğini ortaya koyuyor. Yıllık enflasyonun Ekim sonundaki yüzde 85,51’lik seviyesinden bu seviyeye inmesi de fiyatların Kasım sonu itibariyle son bir yılda, Ekim sonu itibariyle son bir yıldakine nazaran düştüğü değil, daha az arttığı manasına geliyor.
